Chakra's voor beginners

Sommige mensen doen yoga om lichamelijk sterk of soepel te worden, anderen om van hun rugpijn af te komen en weer anderen om rustig in hun hoofd te worden. Zoveel mensen, zoveel redenen om yoga te beoefenen. Daar is niets mis mee. Maar als je nieuwsgierig bent naar meer uitwerkingen die yoga op je kunnen hebben, lees dan verder.

Misschien heb je wel eens gehoord van Chakra’s. Ik merk dat daar vaak heel vaag over gedaan wordt. Dit komt volgens mij omdat chakra’s oorspronkelijk in een oude yogafilosofie zijn beschreven en uitgelegd, met woorden die in die tijd gebruikelijk en begrijpelijk waren voor mensen die in een ander werelddeel leefden.

Ik wil proberen om het uit te leggen in woorden van nu, die nu duidelijk en begrijpelijk zijn. En je ook handvatten geven om deze mooie oude filosofie in of buiten je yogalessen te gebruiken. Ik hoop dat ik daarin slaag en dat het je na het lezen van deze blog duidelijk wordt dat je Chakra’s heel goed kunt gebruiken in je yogalessen van vandaag maar ook in je alledaagse leven om je goed te blijven of te gaan voelen in bepaalde situaties.  

Yoga en Chakra’s

Als je een tijdje yogalessen volgt en gewend bent aan de soort oefeningen die je daar doet, merk je misschien dat je tijdens of na de les of na bepaalde oefeningen meer voelt dan alleen een lichamelijke sensatie. Bijvoorbeeld: je merkt een zwaar gevoel op, of juist een energiek gevoel, je kunt een gevoel van ruimte of blijheid krijgen of je emotioneel voelen. Dit komt doordat je lichaam en hoe je je voelt en wat je denkt verbonden zijn met elkaar.

Hoe je je beweegt tijdens de yogaoefeningen maakt dus dat je je op een bepaalde manier voelt en denkt. Deze verbinding wordt in de yogafilosofie gesymboliseerd door de Chakra’s, dit zijn symbolen voor bepaalde plekken in je lichaam waar je deze verbinding kunt opmerken. En als je ze opmerkt, kun je ook leren wat je ermee kunt doen, zodat je meer grip krijgt op hoe je je voelt en wat je denkt. In de yoga kun je je hierin oefenen door oefeningen te doen die gericht zijn op een bepaalde plek in je lichaam, een bepaalde Chakra. Hierdoor wordt je je steeds meer bewust van de verbinding tussen je lichaam, je gevoelens en je gedachten en leer je steeds beter wat je kunt doen of laten om je beter te voelen in bepaalde situaties.  

Hieronder leg ik uit wat Chakra’s zijn en hoe je ze kunt gebruiken voor jezelf in of buiten de yogalessen.

Je lichaam reageert onbewust op wat jij ervaart

Chakra’s wijzen dus bepaalde plekken in je lichaam aan die, zonder dat je het merkt, reageren op wat jij ervaart. Een voorbeeld van zo’n plek is je bekkenbodem: daar zijn spieren die zich aanspannen als reactie op wat jij als gevaar of stress ervaart. Wat dit is maakt niet uit, de spieren kunnen geen onderscheid maken tussen bijvoorbeeld een angstig moment op de weg, iemand die naar tegen je doet, een deadline die je veel stress bezorgd of zorgen die je hebt om iemand in je omgeving.

Als jij gevaar of stress ervaart gaat er (onbewust) een signaal naar je bekkenbodemspieren en die reageren door zich aan te spannen. Dit spannen van die spieren stellen jou in de gelegenheid om te vechten of te vluchten. Vanuit je bekkenbodem komt de rest van je spieren in beweging die daarvoor nodig zijn. Dit is een oer-reactie die komt van heel lang geleden maar die nog steeds in je lichaam plaatsvindt. Als dit gebeurt geeft dat je een bepaald gevoel, bijvoorbeeld angst, onrust of woede. En het bepaalt ook je gedachten, je denkt bijvoorbeeld: 'hoe kan ik hier wegkomen', 'wie kan ik waarschuwen'.

Overal in je lichaam zijn zulke plekken, in de yogafilosofie worden ze Chakra’s genoemd. Chakra’s zijn dus symbolen die bepaalde plekken in ons lichaam aangeven. Het zijn geen tastbare onderdelen van het lichaam maar ze worden gebruikt om aan te geven dat ons lichaam, onze gedachten en onze emoties met elkaar verbonden zijn. Ook geven ze aan dat gedachten, emoties en ons lichaam invloed op elkaar hebben en dat je ze zelf kunt beïnvloeden.  

Zeven belangrijke chakra’s

Er zijn veel Chakra's maar er zijn er zeven die in de yoga veel worden gebruikt, omdat je deze plekken het gemakkelijkst kunt leren kennen.

Elk Chakra wordt geassocieerd met bepaalde lichamelijke en emotionele eigenschappen en kenmerken. Je bekkenbodem is de plaats van een van deze Chakra’s. Deze Chakra wordt het eerste Chakra of Wortelchakra genoemd. Dit Chakra symboliseert onze basisbehoeften zoals veiligheid en stabiliteit.

Chakra's hebben, naast een verwijzing naar een bepaalde plek in je lichaam, ook een symbool en een kleur. Chakra's kunnen je zo ook een visueel hulpmiddel bieden om als persoon te groeien en je te ontwikkelen, zodat je beter om kunt gaan met en je beter voelt in bepaalde situaties. Ik ga daar in een latere blog verder op in.

De belangrijkste zeven Chakra’s kun je het beste onthouden als je ze visualiseert langs je wervelkolom, van de onder naar boven in je lichaam, van de basis van je ruggengraat tot aan de kruin op je hoofd. Elk Chakra staat voor een bepaald gevoel en voor bepaalde gedachten die daarbij horen. Hieronder vind je ze achtereenvolgens, van beneden naar boven in je lichaam. Het plaatje hieronder geeft de plek aan.

1. Eerste Chakra of Wortelchakra

Gelegen bij de basis van de wervelkolom. Deze chakra staat voor stabiliteit en veiligheid. Het is de fundering waarop de andere chakra's bouwen.

2. Tweede Chakra of Heiligbeenchakra

Gelegen net onder de navel. Deze Chakra staat voor wat je aantrekt of afstoot, creativiteit, emoties en genieten.

3. Derde Chakra of Zonnevlechtchakra

Gelegen in de bovenbuik, je maagstreek. Deze Chakra staat voor hoe je je opstelt tegenover anderen: in hoeverre je laat zien wie je bent. Ook staat het voor je mentale kracht, zelfvertrouwen en controle.

4. Vierde Chakra of Hartchakra

Gelegen midden op de borst, ter hoogte van je borstbeen. Deze Chakra staat voor liefde, harmonie, compassie en verbinding met jezelf en anderen.

5. Vijfde Chakra Keelchakra

Gelegen in het keelgebied. Deze Chakra staat voor communicatie en expressie, woorden vinden voor wat in je omgaat, je kunnen uiten.

6. Zesde Chakra of Derde-oogchakra

Gelegen tussen de wenkbrauwen. Deze Chakra staat voor intuïtie, informatie verwerking en inzicht.

7. Zevende Chakra of Kruinchakra

Gelegen boven op het hoofd, het gebied van de kruin. Deze Chakra staat voor innerlijke kennis over jezelf, geloof en vertrouwen in het leven en het kunnen loslaten van wat je niet nodig hebt of wat je in de weg zit.

Hoe kun je de Chakra’s gebruiken?

Je kunt de Chakra’ gebruiken als hulpmiddel om je meer bewust te worden van de verbinding en samenhang tussen lichaam, gevoelens en gedachten.

Je kunt bijvoorbeeld ontdekken dat er spanningen of blokkades zijn in bepaalde delen van je lichaam, wat bepaalde gevoelens en gedachten geeft. Al eerder gaf ik het voorbeeld van het eerste Chakra, waar je een behaald gevoel (bv onrust, angst, boosheid) kan krijgen als de spieren in het gebied van die Chakra zich spannen als jij gevaar of stress ervaart.

Als de situatie die de stress oproept is verdwenen, dan kunnen de spieren weer ontspannen. Maar als je gestrest of gespannen blijft, ook al is de situatie niet meer acuut gevaarlijk of stressvol, dan kunnen de spieren in je bekkenbodem gespannen blijven en kun daar op den duur last van krijgen. Je kunt dan bijvoorbeeld pijn of stijfheid in dat gebied ondervinden, bijvoorbeeld in je onderrug. Omdat ook in je lichaam niets op zichzelf staat maar in verbinding staat met de rest van je lichaam, kan je op den duur ook spanning of in andere delen van je lichaam ondervinden.

Als je gestrest blijft kun je oefeningen doen die je lichaam in het gebied van de eerste Chakra aanzet tot ontspanning, waardoor als eerste dat gebied ontspant maar waardoor ook de rest van je lichaam, je gevoelens en je gedachten kunnen ontspannen.

Zo kan er ook spanning of blokkade zijn in andere delen van je lichaam, andere Chakra's. Als je dat opmerkt en er de gevolgen van merkt, kun je oefeningen doen specifiek voor dat gebied. Uiteraard is het ook altijd goed om yogalessen te volgen. Zonder dat de docent het benoemt, zal hij of zij altijd zorgen dat in elke les oefeningen voor alle Chakra's voorkomen.

Hoe je ervaring verbinden met je lichaam door te oefenen

Hieronder geef ik je wat handvatten voor welke negatieve emoties en gedachten die je kunt ervaren als een Chakra gespannen of geblokkeerd is. Als je iets daarvan herkent kun je oefeningen te doen die dat bepaalde gebied in je lichaam gaan ontspannen.

Ik geef een voorbeeld van een toegankelijke en gemakkelijke oefening die je kunt doen om het bepaalde gebied van die Chakra te helpen ontspannen. En om het nog gemakkelijker te maken, zijn het yogaoefeningen die je op je stoel kunt uitvoeren, zelfs tijdens je werk. Elke oefening duurt maar een paar minuten. En als je dat een tijdje volhoudt kun je opmerken dat je je dan ook anders gaat voelen en dat je gedachten ook veranderen.

Het kan zijn dat je dit niet meteen opmerkt. Weet dan dat veel onbewust gebeurt en vertrouw erop dat de verbinding lichaam, gevoelens en gedachten ook bij jou vanzelf, dus ook als je het niet merkt, werkt. Het kan best zijn dat je de oefeningen een tijdje moet doen voordat je er iets van bewust wordt.  

Verder is het belangrijk te weten dat een yogaoefening nooit pijn mag doen. Als je pijn voelt of iets anders voelt dat niet fijn is, stop dan meteen met de oefening. Als je twijfelt of een oefening goed voor je is, overleg dan met je huisarts of behandelaar. Je doet deze oefeningen op eigen risico. Daarom heb ik mijn best gedaan om de oefeningen zo duidelijk mogelijk te beschrijven.

1. Het gebied van het eerste Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van onveiligheid, angst, onrust of onstabiliteit. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt stijfheid en pijn in het gebied van je eerste Chakra voelen, bijvoorbeeld pijn in je onderrug. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen.

   2. Adem in en kantel je bekken langzaam iets naar voren. Laat je onderrug iets holler worden terwijl je je ribben iets optilt. Houdt je buikspieren ontspannen en voel hoe je gewicht naar de voorkant van je zitbotjes beweegt.

   3. Adem uit en kantel je bekken naar achteren. Maak je onderrug iets boller en trek je buik iets in. Voel hoe je gewicht naar de achterkant van je zitbotjes verschuift.

   4. Herhaal b en c een paar minuten en stem de beweging af op je ademhaling: adem in bij de voorwaartse kanteling en adem uit bij de achterwaartse kanteling.

      
      

2. Gebied van het tweede Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met het gevoel (creatief) geblokkeerd te zijn, en ook kan je je schuldig voelen of je kunt niet genieten. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt stijfheid en pijn in het gebied van je tweede Chakra ervaren, bijvoorbeeld last van je onderbuik (onder je navel). Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen. Adem rustig door.

   2. Breng je gewicht iets naar de rechterkant en laat je linker heup iets omhoog komen. Keer terug naar het midden en breng je gewicht naar links, waardoor je rechterheup iets omhoog komt. Maak er een vloeiende beweging van.

   3. Adem in terwijl je naar rechts beweegt, adem uit terwijl je naar links beweegt.

   4. Optioneel: neem je armen mee: til je linkerarm omhoog als je rechterheup omhoog gaat en til je rechterarm omhoog als je linker heup omhoog gaat.

      
      

3. Gebied van het derde Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van onzekerheid, schaamte (voor jezelf), machteloosheid, je durft niet te laten zien hoe je bent. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt stijfheid en pijn in het gebied van je derde Chakra ervaren, bijvoorbeeld last van je maag. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen. Adem rustig door.

   2. Adem in en richt je op, alsof je met je kruin het plafond wil raken. Plaats je rechterhand achter je en pak je stoelzitting of rugleuning vast. Laat je linkerhand rusten op je rechterdij. Houd je heupen en benen stevig op hun plek, de draai komt uit je bovenrug en buik.

   3. Blijf in deze houding voor 3 tot 5 diepe in- en uitademhalingen.

   4. Draai dan langzaam terug naar het midden en herhaal aan de andere kant.

   5. Doe de draai 2 tot 3 keer per kant.

      
      

4. Gebied van het vierde Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met het gevoel de verbinding met je zelf of anderen kwijt te zijn, je voelt geen liefde voor jezelf of anderen, de harmonie is weg, je voelt je terneergeslagen, moe, verdrietig. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt last krijgen in het gebied van je vierde Chakra, bijvoorbeeld als je door de spanning in elkaar gedoken zit adem je minder goed waardoor je moe bent of last krijgt van je bovenrug of schouders. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen. Adem rustig door.

   2. Adem in en zet je handen achter je op de stoelzitting of aan de stoelleuning. Breng je schouderbladen iets naar elkaar toe terwijl je je ribben optilt, je borst vooruit. Je hoofd gaat langzaam iets naar achteren. Als dat niet comfortabel is voor je nek, houd dan je kin licht ingetrokken richting je borst. Voel de rek in je borstgebied. Adem dan door en blijf in deze houding voor 3 - 5 diepe ademhalingen. Daarna ontspan je laat je handen een moment op je bovenbenen rusten.

      
      

5. Gebied van het vijfde Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van angst om je te uiten: je vindt geen woorden om te zeggen wat er in je omgaat, je voelt je geblokkeerd. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt je last ondervinden in dit gebied, bijvoorbeeld een dichtgeknepen keel, last van je keel of stem. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen. Adem rustig door.

   2. Adem in en til je kin langzaam op, zodat je schuin naar boven kijkt. Voel een zachte strekking in je keel en voorzijde van je nek. Adem uit en breng je kin rustig naar je borst, waarbij je de achterkant van je nek zachtjes strekt. Herhaal deze beweging 3 - 5 keer en stem af met het ritme van je ademhaling.

   3. Stel je voor dat je met het puntje van je neus langzaam een cirkel maakt. De cirkel is recht voor je en je maakt de cirkel iets groter als je nek dit toestaat. Cirkel langzaam 5 x de ene kant op en 5 x de andere kant op, terwijl je rustig doorademt.

      
      

6. Gebied van het zesde Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met het gevoel van mist in je hoofd, je kunt informatie niet goed verwerken, je kunt niet helder nadenken. je intuïtie werkt niet. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt last ervaren in dit gebied, bijvoorbeeld een gespannen gevoel in je hoofd of hoofdpijn. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar beneden op je bovenbenen. Adem rustig door.

   2. Adem in en ga nog iets meer rechtop zitten. Adem uit en buig langzaam voorover vanuit je heupen met een lange rug, je hoofd houd je zo lang mogelijk opgericht. Als je buik op je benen rust ontspan dan je nek en laat je hoofd ontspannen naar beneden hangen, je kruin richting de grond. Terwijl je zo ontspannen hangt, ga met je aandacht naar het gebied tussen je wenkbrauwen en visualiseer dat dit gebied zich ontspant. Blijf zo voorover zitten zolang het comfortabel is, zo'n 3 - 5 ademhalingen.

   3. Om uit de houding te komen adem je diep in en til je hoofd op. Draai je hoofd dan een paar keer van links naar rechts. Dan rol je jezelf omhoog of kom met een rechte rug vanuit je heupen omhoog tot je weer zit.

   4. Let op: als je een hoge bloeddruk hebt, dan kan het zijn dat deze oefening niet goed voor je is. Overleg met je behandelaar. Als alternatief kun je buigen tot je rug horizontaal is en niet verder gaan. Je hoofd blijft dan opgericht. Ook kun je korter ontspannen voorovergebogen blijven zitten. Als het oncomfortabel voelt dan stop je met de oefening.

      
      

7. Gebied van het zevende Chakra is gespannen of geblokkeerd. Dit kan gepaard gaan met het niet kunnen loslaten van dingen, zowel materiele als niet-materiele. Deze spanning of blokkade heeft ook invloed op je lichaam: je kunt last hebben in dit , bijvoorbeeld een gespannen gevoel in het gebied van je kruin of hoofdpijn. Je kunt dan oefeningen doen die dit gebied ontspannen.

   
   

   Een voorbeeld van zo'n oefening is:

   1. Ga op een stoel zitten met beide voeten stevig op de grond, op heupbreedte uit elkaar. Zorg dat je rechtop zit met een lange wervelkolom. Ontspan je schouders naar beneden. Voel dat je op twee zitbotjes zit. Leg je handen met je handpalmen naar boven op je bovenbenen. Sluit je ogen. Adem rustig door.

   2. Adem in en maak je wervelkolom lang, alsof er een touwtje zachtjes aan de kruin van je hoofd naar boven trekt. Sluit je ogen en adem langzaam diep in door je neus. Ga met je aandacht naar het bovenste puntje van je kruin en draai je hoofd steeds langzaam kleine stukjes naar links en rechts terwijl je rustig doorademt. Doe deze beweging 3-5 x naar links en naar rechts. Let wel op dat je nek niet pijn gaat doen, maak voorzichtige draaiingen.

   3. Ontspan dan en neemhouding a weer aan. Blijf zo lang je wilt zo ontspannen zitten.

Ik hoop dat je door deze blog wat meer duidelijkheid hebt gekregen over de Chakra’s en hoe jij die kunt gebruiken voor jezelf tijdens of buiten de yogales. Ook hoop ik dat je de oefeningen kunt doen en dat je daar baat bij hebt. Zeker als je veel zit en weinig beweegt raadt ik je aan deze oefeningen regelmatig te doen.

Ik ben benieuwd wat je van deze blog vindt, ik waardeer het enorm als je laat merken dat je het gelezen hebt en laat weten wat de oefeningen voor je hebben gedaan, Ook als je een opmerking, vraag of feedback hebt, kun je deze in de ruimte hieronder doorgeven.